Jak podjąć zgodną decyzję, która uwzględnia odmienne stanowiska? Convergent Facilitation - opis metody
Dlaczego głosowanie nie jest najlepszym sposobem na podejmowanie decyzji? Odpowiedź jest prosta. Bo mniejszość nie jest brana pod uwagę. Bo musi się podporządkować. A wiadomo: gdzie nacisk, tam opór…
A kompromis? Działa, ale pozornie. Uczestnicy, którzy muszą - w imię wzajemnych ustępstw - zrezygnować z czegoś szczególnie dla siebie ważnego, podejmą się zobowiązania, które długofalowo nie będzie realizowane.
Nauka i praktyka wypracowały różne formy radzenia sobie z konfliktami. Omawiana tu technika jest podejściem wpisującym się w nurt współpracy.
Autorką prezentowanego podejścia jest Miki Kashtan – amerykańska trenerka Nonviolent Communication, doktor socjologii. Wizjonerka „niemożliwego” świata bez przemocy.
Dzięki metodzie, w której każdy głos się liczy, możemy podejmować decyzje w społecznościach, takich jak: rodzina (z naciskiem na firmy rodzinne), między członkami zespołu (współpracownicy, wspólnicy, sąsiedzi, organizacje itd.) czy np. w szkołach (zarówno w gronie uczniów, jak i całych społeczności szkolnych obejmujących uczniów, nauczycieli, rodziców, pracowników szkoły).
Proces składający się z trzech faz, które razem prowadzą do wspólnego celu.
FAZA I: Sporządzenie listy kryteriów
Celem tego etapu jest sporządzenie listy kryteriów, które będą kierować dalszym przebiegiem procesu. Kryteria są tym, co ważne jest dla wszystkich osób w grupie.
Kluczowym elementem tej fazy jest to, że wszystko, co ktoś mówi, jest przekształcane przez osobę prowadzącą spotkanie w niekontrowersyjne kryterium – coś, co autor wypowiedzi uznaje za istotne i co jednocześnie jest akceptowalne dla innych uczestników.
Sporządzona przez prowadzącego lista kryteriów staje się w następnym kroku podstawą do formułowania propozycji decyzji.
FAZA II: Tworzenie propozycji
Kluczem jest odpowiedź na pytanie: czy ktoś ma sposób na spełnienie wszystkich kryteriów będących na liście?
Celem tego etapu jest przedstawienie jednej lub więcej propozycji rozwiązania, które obejmują kryteria zebrane na liście podczas pierwszej fazy. Jest to najbardziej kreatywna część procesu. Uczestnicy, zamiast opowiadania się za własnym stanowiskiem i wyrażaniem własnych potrzeb, przekierowują uwagę ku wspólnemu celowi.
FAZA III: Podjęcie decyzji
Celem tego etapu jest przekształcenie jednej z propozycji w decyzję lub znalezienie innej kombinacji strategii, które będą stanowić decyzję.
Wypracowane propozycje decyzji poddawane są w tej facie ewaluacji pod kątem spełnionych kryteriów z listy sporządzonej w pierwszej fazie. Jeśli jest tylko jedna propozycja, sprawdzanie zgodności z poszczególnymi kryteriami uwidacznia obszary, które wymagają udoskonalenia. Jeśli natomiast jest więcej propozycji, sprawdzenie ich zgodności z listą kryteriów pokazuje, którą z nich możemy potraktować jako punkt wyjścia i ją dopracować.
Włączanie ludzi w proces decyzyjny jest często wyzwaniem, ponieważ większość z nas nie ma udanych doświadczeń łączących współpracę z wydajnością. Opisana tu metoda („Convergent Facilitation”) zrodziła się z przekonania, że decyzje oparte na współpracy są całkowicie możliwe.
Podwaliną tej gotowości do współpracy jest założenie, że:
(1) wszyscy chcemy tego samego chociaż powierzchownie – na poziomie strategii – się nie zgadzamy, prowadzimy „wojny” oraz,
(2) ludzie mogą się zmieniać kiedy czują się naprawdę usłyszani.